Ekmek küfünü atıp, kalanını yemekle tasarruf etmiyor, aksine bedeninize toksik madde yükleyerek sağlık sorunlarına zemin hazırlıyorsunuz.
Küfler, bitkisel veya hayvansal gıdalar üzerinde gelişen mikroskobik mantarlar. Dünyada kaç çeşit mantar türü olduğu bilinmiyor. Ancak 1,5 milyon tür civarında mantarla dünyayı paylaştığımız tahmin ediliyor.
Bazı küfler alerjik reaksiyonlara ve solunum problemlerine neden olabiliyor.
Mikotoksinlerse belirli küfler tarafından üretilen ve gıdalarda doğal olarak oluşan toksinler. Akut zehirlenmeden bağışıklık yetersizliğine kadar farklı sorunlara yol açabiliyor. Hatta kanser gibi uzun vadeli etkileri de var.
Dünya üzerinde en çok bilinen ve en yoğun olarak araştırılan mikotoksinse aflatoksin. Aflatoksin’in gıda ve yemlerde (özellikle mısır ve yerfıstığında) oluştuğu ve kanser yapıcı olduğu biliniyor.
Aflatoksin tüm organları etkileyebilirler. Mutajenik (DNA’yı etkiler), genotoksik (genetik yapıyı bozar) ve çocuklarda doğum kusurlarına neden olabiliyor.
Küflerin çok ince ipliklere benzeyen dalları ve kökleri, görmeseniz de gıdanızın derinlerine yayılabilir. Hatta küflü gıdalarda, küfle birlikte üreyen görünmez bakteriler de bulunabilir. Tam da bu nedenle, gördüğünüz küfü kesmeniz gıdayı tamamen kurtardığınız anlamına gelmiyor.
Gıda mühendisi Ebru Akdağ, gıda hurafelerinden birinin de “küflü kısmını atıp, kalanını yemek” olduğunu söylüyor. Az sayıda gıda için bu geçerli olabilir ancak ekmek ve başka hamur işleri için değil. Akdağ, “Küflenmişse ‘vedalaşın’. Gözenekli gıdalarda küf görmediğiniz bölgelere ilerlemiş olabilir. Yiyerek hastalıkları davetiye çıkarabilirsiniz” diyor.
Küflerin ürettiği mikotoksinler insan sağlığı için büyük risk oluşturuyor. Dolayısıyla küf oluşumu başladıktan sonra, sağlığımızı tehlikeye atmak istemiyorsak, çoğu gıdayı kurtarma fikrinden vazgeçmemiz gerekiyor.
Akdağ çoğu mikotoksinin normal pişirme sıcaklıklarına da dirençli olduğunu söylüyor: “Mikotoksinleri kontamine olduktan sonra yiyecek (ve yemden) uzaklaştırmak için neredeyse hiçbir şey yapılamaz.
En sık yapılan hata, ekmeğin küflü bölümünü koparım veya salçanın üzerindeki küfü sıyırıp gerisinin tüketilmesi. Fakat yumuşak gıdalarda gördüğünüz küfler genellikle buzdağının görünen parçası.
Onların ürettiği zehirlerden küfü sıyırarak kurtulamayız.
Ekmeği saklamak için serin, hava almayan, kapalı ve kuru ortamlar ideal. Böyle ortamlarda altı gün kadar saklanabilir. Buzdolabında nemden dolayı daha çabuk bozulur.
Dondurucu saklamak için uygun ortam. İhtiyaç kadarı indirilip tüketilebilir.”
Küflü gıdalar hayvanlara da yedirilmemeli.
Küf kolay ‘bulaşır’
Akdağ ayrıca şu uyarıları yaptı:
*Yumuşak gıdalarda görülen küf, bunların tüketilmemesi gerektiğinin alarmı. Yani ekmeğin yanı sıra tüm fırıncılık ürünleri, yumuşak peynirler, salça, yoğurt ve krema, yumuşak sebze meyveler, söğüş etler, sandviçler, pişmiş yemekler, fıstık ezmesi, reçeller gibi gıdalarda küf görürseniz onlarla vedalaşmalısınız.
*Sert peynirler, havuç, lahana gibi sert meyve ve sebzeleri küften kurtararak tüketmekse mümkün. Bunun için küfün olduğu bölgeyi, çevresindeki yaklaşık 2.5 cm’lik bir alanla beraber keserek çıkartıp tüketebilirsiniz. Çünkü sert gıdalarda küfün ipliksi kökleri ilerleyemez. Bunu yaparken, çapraz kontaminasyonu engellemek için bıçağın küfe değmemesine özen gösterin.
*Küflü gıdadan etrafındaki diğer gıdalara, bulunduğu ortama veya mutfak gereçlerine küfün bulaşma riski yüksek.
*Hemen hemen her türlü ortamda ve her mevsimde gelişebilen küflerin en sevdiği ortamsa sıcak ve nemli koşullar. Buna rağmen buzdolabı sıcaklığında da gelişebilir. Hatta küfler, gıdaların saklanmasında koruyucu işlevi olan tuz ve şekere karşı da dayanıklı. Bu nedenle küfler buzdolabında salça, reçel veya sucuk, pastırma vb. gibi ürünlerde karşınıza çıkabilir.
Mümkün olduğunca taze yiyin
*Açıkta satılan ürünlerden uzak durun.
*Mümkün olduğunca taze tahıl ve kuru yemişleri satın alın.
*Sadece bilinen fındık, fıstık ezmesi markalarını satın alın.
*Bitki çayı, baharat, kuruyemiş vb. gibi ürünlerin bilinen markalı, ambalajlı olanlarını tercih edin.
*Gıdaları doğru şekilde saklayın ve buzdolabı, kiler gibi saklama ortamlarını periyodik olarak temizleyin.
*Yemek servis ederken, havadaki küf sporlarına maruz kalmamaları için üzerlerini kapalı tutun. * Taze veya kesilmiş meyve sebzeleri ve yeşillikleri streç filmle kaplayarak saklayın.
*Bozulabilir gıdaları iki saatten fazla buzdolabının dışında bırakmayın, temiz saklama kaplarına boşaltın ve hemen soğutun.
*Kalan yemekleri üç ila dört gün içinde tüketin.
